Nhân trắc học trong kiến ​​trúc và nội thất

Nhân trắc học trong kiến trúc và nội thất cũng như những ứng dụng của nó là điều mà mỗi kiến trúc sư đều quan tâm và nghiên cứu. Cùng Aziohome tìm hiểu sâu về vấn đề này các bạn nhé. Nhân trắc học là nghiên cứu so sánh các số đo và khả năng của cơ thể con người. Nó bắt nguồn từ các từ Hy Lạp ‘anthropos’ (có nghĩa là con người), và ‘metron’ (có nghĩa là thước đo ).

1.Nhân trắc học là gì?

Nhân trắc học đề cập đến phép đo của cá nhân con người. Một công cụ ban đầu của nhân học vật lý, nó đã được sử dụng để nhận dạng, với mục đích tìm hiểu sự biến đổi vật lý của con người, trong cổ sinh vật học và trong các nỗ lực khác nhau để tương quan vật lý với các đặc điểm chủng tộc và tâm lý.

Nhân trắc học (từ tiếng Hy Lạp ἄνθρωπος anthropos , ‘con người’, và μέτρον metron , ‘thước đo’) đề cập đến phép đo của cá nhân con người. Một công cụ ban đầu của nhân học vật lý , nó đã được sử dụng để xác định, với mục đích tìm hiểu sự biến đổi thể chất của con người, trong cổ nhân học và trong những nỗ lực khác nhau để tương quan thể chất với các đặc điểm chủng tộc và tâm lý.

Nhân trắc học liên quan đến việc đo lường một cách có hệ thống các đặc tính vật lý của cơ thể con người, chủ yếu là các ký hiệu mô tả chiều về kích thước và hình dạng cơ thể.  Vì các phương pháp và cách tiếp cận thường được sử dụng để phân tích mức sống không đủ hữu ích, lịch sử nhân trắc học trở nên rất hữu ích cho các nhà sử học trong việc trả lời các câu hỏi mà họ quan tâm.

2. Nguồn gốc của Nhân trắc học (Ergonomics) – Khoa nghiên cứu về Lao động.

Ngày 12-7-1949, K.F.H.Murrell chính thức đề xuất thuật ngữ Ergonomics. Ngày 12-6-1950, thuật ngữ Ergonomics đã chinh thức được thừa nhận và môn học này đã được khai sinh từ đó. Tuy nhiên, cũng có tài liệu nói rằng thuật ngữ Ergonomics đã được một nhà bác học người Balan, giáo sư Woijciech Jastrzebowski sử dụng và công bố năm 1857 trong công trình có tên “Các đặc điểm của Ergonomics, tức khoa học về lao động”, trong tạp chí hàng tuần “Thiên nhiên và Công nghiệp”.

Ngày nay, nhân trắc học đóng một vai trò quan trọng trong thiết kế công nghiệp , thiết kế quần áo , công thái học và kiến ​​trúc, nơi dữ liệu thống kê về phân bố kích thước cơ thể trong dân số được sử dụng để tối ưu hóa sản phẩm. Những thay đổi về lối sống, dinh dưỡng và thành phần dân tộc dẫn đến những thay đổi trong phân bố các kích thước cơ thể (ví dụ như sự gia tăng béo phì ) và yêu cầu cập nhật thường xuyên các bộ sưu tập dữ liệu nhân trắc học.

Kích thước và khả năng của con người là điều tối quan trọng trong việc xác định kích thước và thiết kế tổng thể của một tòa nhà . Nguyên tắc cơ bản của nhân trắc học là thiết kế tòa nhà phải thích ứng để phù hợp với cơ thể con người, thay vì con người phải thích ứng để phù hợp với tòa nhà .

Một số chỉ số nhân trắc học:

3. Lĩnh vực cơ bản của Nhân trắc học:

• Nhân trắc học tĩnh là phép đo kích thước cơ thể khi nghỉ ngơi và khi sử dụng các thiết bị như ghế, bàn, giường, thiết bị di động, v.v.
• Nhân trắc học chức năng là phép đocác khả năng liên quan đến việc hoàn thành nhiệm vụ, chẳng hạn như tiếp cận, điều động và chuyển động, cũng như các khía cạnh khác của việc sử dụng không gian và thiết bị .

4. Nhân trắc học trong kiến trúc và nội thất

4.1. Nhân trắc học trong thiết kế kiến trúc

Việc sử dụng nhân trắc học trong thiết kế tòa nhà nhằm đảm bảo rằng mọi người đều cảm thấy thoải mái nhất có thể. Về mặt thực tế, điều này có nghĩa là kích thước phải phù hợp, trần nhà đủ cao, cửa ra vào và hành lang đủ rộng, v.v. Trong thời gian gần đây, nó đã trở nên có ý nghĩa đặc biệt đối với thiết kế nơi làm việc và mối quan hệ giữa bàn, ghế, bàn phím và màn hình máy tính.

Các quy định của tòa nhà cung cấp một loạt các yêu cầu tiêu chuẩn và các giải pháp đã được phê duyệt cho các nhà thiết kế để giúp phát triển các thiết kế phù hợp . Tuy nhiên, điều quan trọng là phải xem xét mục đích và yêu cầu cụ thể của người dùng cuối . Nỗ lực áp dụng các kích thước tiêu chuẩn hóa có thể không phản ánh nhu cầu thực sự của các yêu cầu về không gian .

Người lớn tuổi , trẻ em, người có vấn đề về di chuyển, người sử dụng xe lăn , v.v. có thể có các yêu cầu cụ thể. Đặc biệt, khả năng tiếp cận tốt và khả năng điều động dễ dàng xung quanh tòa nhà phải được xem xét khi thiết kế cầu thang , thang máy , đường dốc và các tính năng khác. Xem Hỗ trợ tiếp cận trong môi trường được xây dựng để biết thêm thông tin .

Nhân trắc học trong kiến trúc và nội thất nói chung và kiến trúc nói riêng cũng có thể tác động vào không gian yêu cầu về đồ nội thất và phụ kiện . Ví dụ, phòng tắm phải có đủ không gian để đặt bồn tắm và bồn rửa một cách thoải mái; một phòng ngủ phải có đủ không gian để thoải mái phù hợp với một giường cỡ trung bình; một cao ốc văn phòng phải có đủ không gian để bàn phù hợp, điều hòa không khí đơn vị , xã khu vực , phòng họp ….

4.2. Nhân trắc học trong thiết kế nội thất

Nhân trắc học trong kiến trúc và nội thất nói chung và nội thất nói riêng làm việc trên và sử dụng dữ liệu và kỹ thuật từ một số lĩnh vực khác nhau , chẳng hạn như:

• Nhân trắc học: Kích thước cơ thể, hình dạng, các biến thể.
• Cơ sinh học: Cơ bắp, đòn bẩy, lực, sức mạnh .
• Vật lý môi trường: Ánh sáng , nhiệt , tiếng ồn , bức xạ , lạnh, tầm nhìn , v.v.
• Tâm lý học ứng dụng: Học hỏi, sai sót, khác biệt.
• Tâm lý xã hội: Hành vi nhóm, giao tiếp.

Công thái học có thể giúp giải quyết những căng thẳng về thể chất và môi trường có thể liên quan đến một hoạt động:

• Những căng thẳng vềthể chất có thể bao gồm các chuyển động lặp đi lặp lại, rung động hoặc làm việc ở những vị trí khó xử, v.v.
• Những căng thẳng về môi trườngcó thể bao gồm chất lượng không khí trong nhà , tiếng ồn quá mức hoặc ánh sáng không phù hợp , có thể gây ra các tình trạng như ‘ hội chứng xây dựng bệnh tật ‘.
• Những căng thẳng vềnhận thức có thể bao gồm nhận thức tình huống, khối lượng công việc nhận thức cao, quá trình ra quyết định phức tạp , sự chú ý và giao tiếp, v.v.

4.3. Ứng dụng của nhân trắc học trong quy chuẩn kích thước đồ nội thất

Nếu bạn muốn tạo nên các món đồ nội thất hoàn hảo, không gian sinh hoạt đem đến sự tiện nghi tuyệt đối thì điều đầu tiên bạn cần chú ý là yếu tố kích thước.

Theo đó, việc xác định kích thước của các sản phẩm thiết kế nội thất văn phòng, thiết kế nội thất gia đình … cần căn cứ vào nghiên cứu về nhân trắc học. Nhân trắc học trong kiến trúc và nội thất giúp đảm bảo rằng, kích thước đồ nội thất bạn đang hướng tới phải phù hợp với kích thước chiều cao, chiều rộng, chiều dài của tay và các bộ phận khác trên cơ thể. Đây là ứng dụng của nhân trắc tĩnh.

Bên cạnh đó, các món đồ nội thất còn phải có kích thước phù hợp với những hoạt động thường ngày của con người. Điển hình như: Đi lại, đứng, ngồi, nằm, gập người, khom lưng, liếc mắt … Đây là ứng dụng của nhân trắc động.

4.3.1. Kích thước bàn ăn hình chữ nhật theo số lượng người dùng

• Bàn ăn hình chữ nhật cho 4 người ngồi: chiều dài trong độ 120-140cm, chiều rộng 80 cm, khoảng không gian tối thiểu để đặt bàn và ghế là 1,9 m.

• Bàn ăn hình chữ nhật cho 6 người ngồi: chiều dài trong độ 180cm, chiều rộng 80 -100 cm, khoảng không gian tối thiểu để đặt bàn và ghế là 1,9m.

• Bàn ăn hình chữ nhật cho 8 người ngồi: chiều dài trong độ 190cm – 240cm, rộng 80 cm, kết hợp với ghế kích thước 45x45cm, không gian đặt bàn và ghế tối thiểu là 2m.

 

4.3.2. Kích thước tiêu chuẩn của ghế ăn

• Chiều cao của ghế ăn tính từ mặt đất đến đỉnh lưng ghế thường là từ 830 mm đến 870 mm.
• Động rộng chân ghế tiêu chuẩn là 460 mm đến 580 mm tùy từng thiết kế
• Động sâu của ghế 480 mm đến 580mm

Đảm bảo khoảng cách không quá cao cũng không quá thấp, tùy vào chiều cao người mà cần có các loại ghế khác nhau để vừa vặn với chiều cao bàn.

Với ghế ngồi ăn, chiều cao từ mặt đất đến mặt chỗ ngồi là 45cm, chiều cao lưng ghế là 90cm. Để người ngồi thoải mái thì phần lưng ghế phải nghiêng về phía sau một góc 10-15 độ. Với ghế có gác tay thì chiều cao tính từ mặt ghế đến chỗ gác tay từ 18-24cm.

4.3.3.     Kích thước tủ bếp dưới dựa trên nhân trắc học trong kiến trúc và nội thất.

Kích thước cho tủ bếp gia đình dưới đây được xác định dựa trên chiều cao và kích thước hình thể cơ bản của người Việt NAm. Vì thế, bạn cũng có thể tăng, giảm kích thước sao cho phù hợp với chiều cao và không gian bếp của nhà mình. Cụ thể, nên thiết kế kích thước tủ bếp dưới như sau:

– Độ dài tay trung bình của phụ nữ Việt trong khoảng 60cm. Vì thế, chiều sâu tủ bếp dưới chỉ nên để từ 60cm trở xuống. Để tránh việc khó với đến những vật trong cùng thì chiều sâu đẹp nhất là 55cm.

– Chiều cao tủ bếp dưới có thể dao động từ 81cm – 86cm. Để đẹp nhất theo phong thủy thì nên chọn 81cm hoặc 86cm bởi 2 kích thước này thuộc vào 2 cung tốt. Lựa chọn chiều cao này cho tủ bếp dưới có thể thuận lợi để lắp đặt những thiết bị như: máy rửa bát, lò vi sóng, lò nướng, bếp từ hay bếp điện từ âm tủ.

4.3.4.     Kích thước tiêu chuẩn của sofa

Bộ ghế sofa được xem là tâm điểm của phòng khách. Do vậy, một bộ sofa có kích thước hợp lý sẽ làm cho không gian tiếp khách trở nên hài hòa và tạo sự thoải mái cho người ngồi.

• Ghế sofa văng: Kích thước tiêu chuẩn của sofa văng là 220x85x90cm tương ứng với dài x cao x sâu.

• Ghế sofa chữ L: Loại sofa này có kích thước rất đa dạng. Trong đó, sofa nhỏ gọn có kích thước tiêu chuẩn là 260x160x80cm đủ chỗ cho khoảng 4 người ngồi. Nếu muốn đáp ứng chỗ ngồi cho nhiều người hơn, bạn có thể cộng thêm ghế đơn.
• Ghế sofa chữ U: Sofa chữ U có kích thước thường là 300x220x170x80x100cm tương ứng với dài x dài x dài x cao x sâu. Kích thước này phù hợp với những phòng khách rộng, gia đình nhiều thành viên hay những buổi sum họp đại gia đình.
• Sofa giường: Thông thường, ghế sofa giường dài khoảng 200cm, rộng 10cm. Bên cạnh đó, cũng có một số loại sofa giường gấp với chiều dài 200cm, rộng 140cm. Kích thước này cho phép sofa giường phù hợp với cả những không gian nhỏ hẹp.
• Sofa đơn: Một chiếc sofa đơn có kích thước tiêu chuẩn là 80-100cm với chiều sâu 80cm.

4.3.5. Nhân trắc học và kích thước tiêu chuẩn của bàn làm việc:

Thông thường, kích thước bàn làm việc ở Việt Nam thường ở mức 60cm – 120cm chiều dài, 55cm – 60cm chiều rộng, cao từ 70cm – 75cm, nhưng còn nhiều biến đổi theo nhu cầu và độ lớn của phòng.

 

4.3.6. Kích thước tiêu chuẩn của ghế làm việc trong nhân trắc học trong kiến trúc và nội thất

Bởi vì chiều cao, của các dân tốc khác nhau, trong chúng ta cũng có chiều cao khác nhau nên kích thước không thể fix cứng được mà sẽ nằm ở khoảng dao động phù hợp:

• Chiều cao từ mặt đất đến chỗ ngồi: 380 – 535 (mm)
• Chiều cao tay vịn tính từ chỗ ngồi: 200 – 250 (mm)
• Chiều sâu chỗ ngồi: 380 – 470 (mm)
• Chiều rộng đệm ngồi tối thiểu: 400 (mm)

4.3.7. Kích thước tiêu chuẩn của bàn trang điểm trong nhân trắc học trong kiến trúc và nội thất

Thông thường, kích thước bàn trang điểm tiêu chuẩn trong phòng ngủ dành cho phụ nữ Việt Nam thường ở mức 60cm – 120cm chiều dài, 40cm – 50cm chiều rộng, cao từ 70cm – 75cm, nhưng còn nhiều biến đổi theo nhu cầu và độ lớn của phòng.

Tất cả các kích thước đều được tính toán khoa học và được cập nhật theo Dữ liệu nhân trắc học thường xuyên cập nhật để phản ánh những thay đổi trong dân số.

Trên đây là những lưu ý về những kiến thức hữu ích về nhân trắc học và những ứng dụng hữu ích của nhân trắc học trong kiến trúc và nội thất. Để có một không gian nội thất đẹp, chuẩn, ngoài bàn ghế, giường tủ cần phải quan tâm đến thiết kế cũng như tính toán dòng chảy công việc trong gia đình, công năng. Aziohome sẽ luôn đồng hành để giúp bạn hoàn thiện không gian mơ ước. Nếu như bạn đang có nhu cầu, vui lòng liên hệ số hotline 0989.991266/ 0925.11.4444 để được tư vấn miễn phí.